Ostatnio obchodziliśmy 20 rocznicę wyborów 4 czerwca 1989 roku. Przywoływano przy tej okazji obrady Okrągłego Stołu i poprzedzające je strajki w 1988 roku. Moim zdaniem pomija się oczywistą prawdę, że sprzeciw wobec komunizmu był powszechny i obejmował całą Polskę. Akty oporu podejmowane były w różnych małych miasteczkach, a nawet wsiach. Przykładem może być Gościno, w pełni zasługujące na miano wsi niepokornej. O wydarzeniach, jakie rozegrały się w 1985 roku możemy dowiedzieć się z akt przechowywanych w IPN Oddział w Szczecinie pod sygn. IPN Sz 00105/263. Zawierają one wytworzoną przez kołobrzeską bezpiekę Sprawę Operacyjnego Rozpoznania pod kryptonimem „Malarz”. Wszczęto ją 18 kwietnia 1985 roku, gdy po raz kolejny w Gościnie pojawiły się napisy o tzw. „wrogiej treści”. Szef SB z Koszalina płk Józef Pytel zatwierdził plan przedsięwzięć operacyjnych SOR „Malarz”. Zacytuję jego najistotniejsze fragmenty:

„W dniu 1985-03-20 ujawniono w m. Gościno 11 napisów o wrogiej treści wykonanych farbą olejną koloru seledynowego na budynkach GS, przystanku autobusowym oraz posesjach prywatnych wzdłuż głównej ulicy tej miejscowości.  Napisy zawierały treści: „Precz z komuną”, „Precz z PZPR”, „Nie ma wolności bez „Solidarności” oraz „NSZZ „Solidarność”” z podpisami KPN, AK, KOR. W dwóch przypadkach napisy zostały rozpoczęte, lecz nie dokończone. Prawdopodobnie sprawcom przeszkodzono w ich działalności. Podobny fakt miał miejsce w dniu 1985-02-05, kiedy to ujawniono 4 napisy o podobnej treści, wykonane taką samą techniką i podobną farbą, co daje podstawy do przypuszczenia, że w obydwu przypadkach działali ci sami sprawcy (…).

Duży wpływ na kształtowanie sytuacji politycznej w gminie Gościno wywiera miejscowy proboszcz ks. Marian Klekot. W wystąpieniach swych podczas kazań niejednokrotnie szkalował partię, ustrój oraz aktualnych i poprzednich członków naszego Rządu. Zaznaczyć należy, że ks. Klekot jest wrogo ustosunkowany do ustroju i naszych sojuszy. Wrogość swą usiłuje zaszczepić mieszkańcom gminy, którzy w przeważającej większości uczęszczają do kościoła.

Wśród mieszkańców gminy Gościno pewne wpływy posiadają byli działacze „Solidarności”, tj.: b. pracownik PGR Stanisław Korab, mgr inż. rolnik Krzysztof Lubowicki – rolnik indywidualny, Antoni Sawicki – rolnik indywidualny, Antoni Nakonieczny – pracownik PGR Gościno, lekarz weterynarii Andrzej Stańczyk, Andrzej Adamczyk – kierownik restauracji w Gościnie oraz personel Ośrodka Zdrowia w Gościnie ściśle współdziałający z ks. Klekotem. Osoby te znane z prosolidarnościowej postawy i poglądów.

Na terenie gminy Gościno zlokalizowany jest Zespół Szkół Rolniczych wraz z internatem. Z dotychczas posiadanego rozpoznania wynika, iż miejscowy ksiądz zdołał nakłonić część młodzieży do aktywnego udziału w życiu parafii.

Podjęte dotychczas czynności nie doprowadziły do ustalenia sprawców. Obecnie kontynuowane będą działania zmierzające do osiągnięcia tego celu w drodze operacyjnej.

W oparciu o ocenę aktualnej sytuacji należy przyjąć następujące założenia:
1. Sprawcy wywodzą się z kręgu osób dorosłych mających bliższy związek z miejscowym księdzem, pozostających pod jego wpływem oraz:
a. spośród młodzieży szkolnej pobierającej nauki w Zespole Szkół Rolniczych w Gościnie,
b. spośród młodzieży uczęszczającej do szkół kołobrzeskich,
c. spośród młodzieży nieuczącej się.
2. Wykonawcy wrogich napisów to osoby z kręgu byłych aktywistów „Solidarności” z terenu Gościna lub pracujący w kołobrzeskich przedsiębiorstwach, gdzie wpływy „Solidarności” były znaczne.

Dążąc do ustalenia sprawców planuje się wykonanie następujących czynności:
1. Na podstawie dotychczasowego rozpoznania w poszczególnych środowiskach i zakładach pracy wytypować grupy osób, które należy wziąć pod uwagę jako ewentualnych sprawców, m.in.: w wiejskim ośrodku zdrowia, w Gminnej Spółdzielni „S.Ch.”, w Zespole Szkół Rolniczych.
2. Wytypować, opracować i dokonać pozyskań osobowych źródeł informacji w wymienionych zakładach.
3. Ustalić młodzież uczęszczającą do szkół kołobrzeskich i młodzież nieuczącą się. Podjąć rozpoznanie tego środowiska celem ustalenia istniejących grup nieformalnych.
a. wytypować i opracować osoby pod kątem wykorzystania ich jako osobowe źródła informacji.
4. Prowadząc operacyjne rozpoznanie dot. b. działaczy „Solidarności” dążyć do ustalenia przejawów wszelkich zmian w postawach, zachowaniach i wypowiedziach tych osób w ostatnim okresie. Szczególną uwagę zwrócić na osobę Adama Adamczyka oraz jego kontakty mając na uwadze jego ścisłe związki z ks. Klekotem, a także cechy charakterologiczne A. Adamczyka.
5. W związku ze zbliżającym się świętem 1 Maja zorganizować zasadzkę w pomieszczeniach Urzędu Gminy w Gościnie, tj. w obiekcie najkorzystniejszym do prowadzenia obserwacji miejsc, w których dotychczas umieszczono wrogie napisy.
Sporządzić stosowny plan przewidujący szczegółowo realizację tego przedsięwzięcia.
a. zasadzki organizować w okresach świąt, uroczystości państwowych, tzw. „rocznic” obchodzonych przez elementy opozycyjne.”

Głównym wykonawcą i koordynatorem działań miał być młodszy chorąży SB Zbigniew Agatowski. W działania operacyjne zaangażowano tajnych współpracowników. W dniu 24 maja 1985 roku mł. chor. Agatowski odbył spotkanie z tajnym współpracownikiem ps. „Waldek” w lokalu kontaktowym „Gawja” w Kołobrzegu i uzyskał następujące informacje, cyt.:

„W kwestii napisów (z dnia 20 marca 1985 r.) tw. poinformował mnie, że z dotychczasowego rozpoznania tw. wynika, iż autorów napisów należy szukać w GS Gościno (malarze) oraz w Zespole Szkół Rolniczych w Gościnie. Zdaniem tw. uczniowie Z.S.R. są uczeni na lekcjach religii negatywnego stosunku do ustroju PRL oraz sojuszy. Nauczycielem ich jest miejscowy proboszcz ks. Klekot, znany z antypaństwowych wystąpień w kościele.

Ponadto tw. poinformował mnie, że wiceprezes GS Gościno ob. Paweł Boćko utrzymuje zażyłe stosunki z ks. Klekotem, co może być również inspiracją do wykonania wrogich napisów przez malarzy z GS. Jako powód tw. podał, że większość tych napisów wykonana została na budynkach należących do GS.”

SB nie ustaliła sprawców, a w Gościnie i warsztatach PGR w Ząbrowie pojawiły się w sierpniu i we wrześniu 1985 roku ulotki wzywające do bojkotu wyborów, które miały odbyć się 13 października.

Również w tym przypadku SB było bezradne i nie potrafiło wykryć autorów ulotek. Ostatecznie w dniu 16 czerwca 1987 roku SB skapitulowało i zakończyło SOR „Malarz” jako sprawę niewykrytą.

Uprzejmie informuję szanownych czytelników, że autorzy wrogich napisów i ulotek nie muszą już obawiać się odpowiedzialności karnej i mogą się ujawnić. Chciałbym poznać tych dzielnych ludzi z maleńkiego Gościna, aby przedstawić tę historię z ich perspektywy. Czekam na kontakt pod numerem telefonu: 602-460-722.

Adwokat Edward Stępień